Art. 540 [Pouczenie świadka; Prawo odmowy zeznań]

1. W przypadku powołania dowodu z zeznań świadka przewodniczący składu orzekającego poucza świadka o prawie odmowy zeznań oraz odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Od świadka, który ma składać zeznania, odbiera się przyrzeczenie, po pouczeniu go o znaczeniu tego aktu.

2. Świadkami nie mogą być:

1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;

2) wojskowi i urzędnicy niezwolnieni od zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klauzuli „zastrzeżone” lub „poufne” oraz osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli ich zeznanie miałoby być połączone z jej naruszeniem;

3) przedstawiciele ustawowi stron lub uczestników postępowania oraz osoby, które mogą być przesłuchane w charakterze strony lub uczestnika postępowania, jako organy osoby prawnej lub innej organizacji mającej legitymację do wniesienia odwołania.

3. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonków stron lub uczestników postępowania, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze stronami lub uczestnikami postępowania w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia.

4. Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub osoby określone w ust. 3 na odpowiedzialność karną, dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.

5. Świadek ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem na rozprawę lub posiedzenie niejawne, a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku, w wysokości ustalonej zgodnie z przepisami tytułu III działu 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.